سبدگردانی اختصاصی و صندوق های سرمایه گذاری دو روش غیرمستقیم سرمایه‌گذاری در بورس هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورس، نهادی مالی برای مدیریت حرفه‌ای وجوه سرمایه‌گذاران هستند که با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار، تاسیس می‌شوند و تحت نظارت آن سازمان نیز فعالیت می‌کنند. در این مقاله به شما خواهیم گفت که صندوق سرمایه‌گذاری بورس چیست؟ اگر علاقه‌مند سرمایه‌گذاری‌ها امن و پرسود هستید این مطلب را دنبال کنید.
صندوق سرمایه‌گذاری بورس چیست؟
در تعریف صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورس باید بگوییم که صندوق‌های سرمایه‌گذاری با تجمیع وجوه سرمایه‌گذاران و در اختیار داشتن منابع مالی و همچنین با استفاده از دانش و تخصص مدیریت سبد دارایی، تلاش می‌کنند سرمایه مشتریان خود را افزایش دهند. برای این کار دارایی جمع‌آوری شده را در سبدی متنوع از اوراق بهادار شامل سهام، اوراق مشارکت و سایر داراییهای مالی قرار می‌دهند. سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای صندوق‌ها قادر به سرمایه‌گذاری در آنها هستند. به خرید و فروش واحدهای صندوق، صدور و ابطال نیز گفته می‌شود.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری معایب و مزایایی دارند. مزایایی چون صرفه‌جویی در زمان، مدیریت حرفه‌ای و تخصصی، تقسم هزینه‌ها بین سرمایه‌گذاران، کاهش ریسک و … که در مقابل معایبی چون کاهش کنترل سرمایه‌گذار بر سبد دارایی خود و نداشتن حق رای در مجامع قرار می‌گیرند.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در بازارهای مالی بی محابا وارد شدن نتیجه‌ای جز ضرر ندارد. برای ورود به بازار بورس که بازاری ریسکی است این هشدار باید بیشتر جدی گرفته شود. برای آن که افراد با روحیات و میزان ریسک‌پذیری مختلف بتوانند از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورس بهره‌مند شوند این صندوق‌ها در انواع مختلف طراحی شده‌اند. به تعبیر ساده‌تر چند نوع صندوق داریم که بر اساس نوع دارایی دسته‌بندی شده‌اند.
دارایی موجود در صندوق‌های درآمد ثابت، اوراق بهادار با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی هستند و مناسب افراد کم ریسک‌اند. دارایی صندوق های سهامی، سهام موجود در بازار و مناسب افراد ریسک‌پذیر هستند. صندوق‌های مختلط نیز ترکیبی از این دو صندوق هستند. یعنی دارایی آنها نیمی اوراق سپرده با درآمد ثابت و نیمی سهام است.
واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری بورس
واحدهای سرمایه‌گذاری کوچکترین جزء صندوق‌ها هستند و به دو دسته واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز و عادی تقسیم می‌شوند.
واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز
واحدهای ممتاز، واحدهایی هستند که قبل از شروع دوره پذیره‌نویسی اولیه توسط موسسان صندوق خریداری می‌شوند تا سرمایه اولیه شکل بگیرد. ویژگی این واحدها این است که غیرقابل ابطال و قابل انتقال هستند. علاوه بر این دارندگان این واحدها دارای حق رای در مجامع صندوق نیز هستند.
واحدهای سرمایه‌گذاریعادی
واحدهای عادی پس از شروع فعالیت صندوق منتشر می‌شوند و از ویژگی‌‌شان این است که قابل ابطال و غیرقابل انتقال هستند. همچنین دارندگان این نوع از واحدها دارای حق رای در مجامع صندوق‌ها نیز نیستند.
ارزش خالص دارایی‌هایصندوق(NAV)
ارزش خالص دارایی‌ها از طریق کسر بدهی‌های صندوق از ارزش روز کل پرتفوی یا همان سبد دارایی به دست می‌آید. فرمول آن به شرح زیر است:
بدهی‌های صندوق – ارزش روز کل پرتفوی = ارزش خالص دارایی‌ها
بر اساس این فرمول اگر بخواهیم ارزش خالص دارایی‌ها را به ازای هر سهم به دست آوریم کافیست ارزش خالص دارایی‌ها را بر تعداد واحدهای صندوق تقسیم کنیم.
قیمت صدور واحدهایسرمایه‌گذاری
قیمت صدور یا قیمت فروش واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق بر مبنای خالص ارزش دارایی صدور (NAV) تعیین می‌شود و همیشه کمی بیشتر از خالص ارزش روز داراییهای صندوق به ازای هر واحد سرمایه‌گذاری است. چرا که وجه نقد حاصل از فرآیند صدور واحد سرمایه‌گذاری باید توسط مدیر صندوق به خرید اوراق بهادار جدید اختصاص یابد. این برای جلوگیری از پرداخت هزینه‌های تحمیلی معاملات و سایر هزینه‌های احتمالی است.
قیمت ابطال واحدهایسرمایه‌گذاری
قیمت بازخرید یا قیمت ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری بر پایه خالص ارزش دارایی ابطال (NAV) از بهای فروش داراییهای سبد تعیین می‌شود و مبنای خالص پرداخت به شخص است. یعنی در صورت تمایل سرمایه‌گذار به خروج از صندوق، این اطمینان هست که پول خود را با کسر هزینه‌های متعارف معاملات دریافت می‌کند.
قیمت آماری
در برخی مقاطع زمانی و به دلایلی تعدادی از سهام موجود در سبد اوراق بهادار صندوق، بازار فعال ندارند در نتیجه، آخرین قیمت اعلام شده در تابلوی معاملاتی نمی‌تواند واقعیات موجود و قیمت واقعی و منصفانه این نوع سهام را ارئه کنند. به همین دلیل در چنین مواقعی به مدیر صندوق اجازه داده می‌شود که در چارچوب دستورالعمل مربوط، قیمت برخی سهام موجود در سبد سرمایه‌گذاری را تا حدودی کم کند.
عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
برای ارزیابی عملکرد صندوق های سرمایه گذاری بورس باید به نکاتی توجه کنیم که یکی از این نکات که هنگام انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری باید به آن توجه کنیم، عملکرد صندوق در طی ماه‌ها و سال‌های فعالیت‌اش است. چرا که با بررسی عملکرد صندوق‌ها می‌توان صندوقی را انتخاب کرد که بازده بیشتری را نصیب ما می‌کند.
برای این بررسی برخی از سایت‌های خبری و بورسی عملکرد صندوق‌ها را به صورت ماهانه یا فصلی گزارش می‌دهند البته در سایت خود صندوق‌های مورد نظر نیز این گزارش‌ها وجود دارند. گفتنی است که مرجع اصلی و عمومی برای بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سایت شرکت فناوری مدیریت بورس تهران با نام فیپیران «www.fipiran.com» است.
درباره صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورس در سایت فیپیران اطلاعات مختلفی وجود دارد. در تصویر زیر مقایسه عملکرد صندوق‌های مختلف نمایش داده شده در این سایت را مشاهده می‌کنید.
در مقایسه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و به منظور فهم عملکرد آنها به این نکته توجه کنید که حباب منفی در یک مقطع زمانی کوتاه، همواره نشان‌دهنده بهتر بودن صندوق نیست بلکه لازم است به سابقه صندوق‌ها و عملکرد بازارگردان و مدیریت آنها در طول زمان نیز توجه کنیم.
جمع بندی
برای علاقه‌مندان سرمایه‌گذاری و مخصوصا علاقه‌مندان بازار سرمایه گزینه‌ای به نام صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورس وجود دارد که از روش‌های غیر مستقیم سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه هستند. این مقاله برای معرفی این صندوق‌ها به این دسته از افراد است.
فهرست مطالب
